Rusiya iqtisadiyyatının dayanıqlılığı, şübhəsiz ki, 1999-cu ildən bəri prezident və ya baş nazir kimi Rusiyanı fasiləsiz idarə edən Vladimir Putin üçün seçkilərdə ən mühüm üstünlükdür.
Ölkə.Az "milliyet" qəzetinə istinadla xəbər verir ki, Ukrayanada işğala başladığında Rusiya iqtisadiyyatının bu qədər tab gıətirəcəyi gözlənilmirdi.
2022-ci ildə başlayan Ukrayna işğalından sonra bir çox böyük şirkət Rusiyanı tərk edib.
Həm Avropa İttifaqı (Aİ), həm də ABŞ Rusiya iqtisadiyyatına təsir etmək və dolayısı ilə Ukraynaya kömək etmək üçün ardıcıl sanksiyalar paketi tətbiq edib. Əslində, 2022-ci ildə tammiqyaslı işğala çevrilən gərginlik münaqişənin başlanğıcı deyildi. Böhranın ilk olaraq 2014-cü ildə Krımın işğalı və ilhaqı alovlanmışdı.
Rusiya hazırlıq görüb
Həmin vaxt həm ABŞ, həm də Aİ Rusiyaya qarşı diplomatik, iqtisadi və maliyyə sanksiyaları tətbiq etmişdi. O vaxtkı sanksiyalar hazırda tətbiq olunanlardan daha az olsa da, Moskva bu xəbərdarlıqları ciddi qəbul etmişdi. Rusiya tam miqyaslı işğalın əlavə və daha sərt tədbirlər gətirəcəyini bildiyindən müharibə iqtisadiyyatına keçid üçün hazırlıq görüb.
O, maliyyə və enerji bazarlarını gücləndirməyə davam etdi və Çin kimi şərq müttəfiqlərinə, məsələn, ESPO boru kəmərinə müraciət etdi.
Qərbdən təcrid olunsa da, Rusiyanın başqa yerlərdə yaxşı münasibətləri olan çoxlu güclü müttəfiqləri var, məsələn, keçmiş Sovet İttifaqının bir hissəsi olan şərq qonşularının çoxu.
Digər tərəfdən, sanksiyaların həyata keçirilməsi üçün müəyyən vaxt lazım idi. Aİ-nin Rusiya neftini qadağan edən tədbirlərin tam qüvvəyə minməsi 12 ay çəkdi. Bu, Moskvaya əlavə hazırlıq üçün vaxt verdi.
Neft Rusiya iqtisadiyyatını ayaqda saxlayır
Sanksiyalara baxmayaraq, Rusiya dünyanın ən böyük neft ixracatçılarından biri olaraq qalır və Səudiyyə Ərəbistanının ötən il xam neft ixracını azaltmaq qərarından faydalanır. O vaxta qədər Krallıq dünyanın ən böyük neft ixracatçısı idi.
Onilliklər ərzində ölkədə möhkəm oturuşmuş idarəetmə sistemi olan Rusiya iqtisadiyyata külli miqdarda nağd pul yeridir. Ukraynadan qayıtmayanlar da daxil olmaqla, yüz minlərlə rusiyalı çağırışçının ailələrinə maddi dəstək verilir.
Hərbi səfərbərlik hazırkı işçi qüvvəsi çatışmazlığına səbəb olan amillərdən biridir; Bu o deməkdir ki, iş tapmaq və saxlamaq asandır. Hökumətin yeritdiyi pullar sayəsində insanların əksəriyyəti, o cümlədən ən aşağı gəlirlilər, son bir ildə 20% artım əldə edib.
Bu, fevralda 7,7%-ə çataraq hədəfdən yuxarı qalan inflyasiyanın təsirlərini kompensasiya edir. Qərbin sanksiyalarının yaratdığı problem artıq problem deyil, çünki rəflərdəki məşhur Qərb məhsulları rus ekvivalentləri ilə əvəzlənib.
Ukraynadakı müharibəyə gəlincə, bütün Rusiya hökumətin təbliğatına tam inanmasa da, əksəriyyət ən azı bunu qəbul etdi. Yeni səfərbərliyin olmayacağının elanı çoxlarını rahatladı. Qalanları üçün etirazların qadağan edilməsi və fərqli səslərin susdurulması davam edir, bu da yeni bir şey deyil.
Mövcud vəziyyət davam edəcəkmi?
Yaxın gələcəkdə, bəli. Bununla belə, neft bazarında baş verən proseslər, istər ixrac həcminin azalması, istərsə də barel qiymətlərinin aşağı düşməsi nəticəsində Rusiyanın gəlirlərinə ciddi təzyiq göstərə bilər.
Avrasiyada yerləşən "Macro-Advisory" konsaltinq şirkətinin baş direktoru Kristofer Uifer Rusiyada vəziyyətin çətinləşəcəyini proqnozlaşdırıb:
"Hökumət daha sonra bəzi sahələrdə xərcləri azaltmalı olacaq, çünki borc ala bilməyəcək və fiskal ehtiyatları çox və ya çox tez tükəndirmək istəməyəcək" .
Qeyd olunur ki, 2030-cu ilə qədər daha böyük problem üzə çıxacaq və bu, Rusiyanın demoqrafik tənəzzülüdür. Başqa yerlərdə olduğu kimi, ölkədə də əhali və işçi qüvvəsi azalır.
Qonşu ölkəni işğal edərkən onun iqtisadiyyatını hazırlamaq və saxlamaq kimi daha aktual məsələlər Rusiya hökumətini narahat etdiyindən problem hələlik "xalça altına süpürülüb".
Billurə
